روان شناسان به طرق مختلف به تحقیق درباره کودکان پرداخته اندکه یکی از مهم‌ترین آنهاتحلیل نقاشیهای کودکان است. کودک با تمام وجود شخصیت ذهنی وعاطفی خود را نقاشی می‌کند. نقاشی زبان کودک است. ابزاریست که بوسیله آن کودک خود را از ممنوعیت‌ها، تنش‌ها، ترس‌ها و اضطراب‌ها رها ساخته و هر آنچه که او نمی‌تواند در قالب کلمات بیان کند از راه نقاشی به ما انتقال می‌دهد. این رهایی از دلهره‌ها و تنش‌ها هنگامی صورت می‌گیرد که نقاشی از ناخودآگاه کودک سرچشمه گرفته باشد؛ به همین دلیل اگر آموزش نقاشی را بر پایه تصحیح نقاشی قرار دهیم و در آن به کودکان از سنین پایین تمرین کپی کردن و تقلید از مدل را بیاموزیم مرتکب اشتباه شده‌ایم. به دلیل اهمیت نقاشی کودکان، تحلیل‌های روان شناسان را از نقاشیهای کودکان با موضوعاتی چون خانواده، خانه، آدمک، درخت، خورشیدوماه، حیوانات، رنگ و خطوط نقاشی کودکان به طور خلاصه بررسی می نمائیم.
نقاشی خانواده: اعضای یک خانواده هماهنگ در نقاشی کودکان همیشه با هم ودر دست هم نشان داده می‌شود. کودک خودش را نزدیک شخصی نقاشی می‌کند که حس نماید در کنارش راحت است یا او را بیشتر از همه دوست دارد. در نقاشیهای کودکان همیشه یک شخصیت اصلی وجود دارد که کودک بیشتر بار احساسی خود را، چه به صورت عشق ونیایش، وچه به صورت ترس و دلهره براو مستقر می‌کند. به تصویر کشیدن امامان واهل بیت علیهم السلام و مناسک مذهبی می‌تواند بیانگر فضا و محیط تربیتی، حفظ حرمت، قداست، نگرش، ارتباط، امید، احساس نیاز و یاری خواستن از این بزرگواران باشد.
آدمک: تصویر آدمک، بیانگر درک کودک از بدن وتمایلات خود می‌باشد. نقاشی آدمک در اندازه های بسیار کوچک به معنای خود کم ارزش بینی کودک و خجالتی بودن و آدمکهای بزرگ نشان دهنده اختلال عاطفی و حساس بودن کودکان می‌باشد.
درخت: بسیاری از روانشناسان از درخت برای شناخت شخصیت کودک استفاده کرده‌اند. هر کدام از قسمتهای آن (ریشه، تنه و شاخ وبرگها) نمایانگر قسمتی از شخصیت کودک است.
خورشید و ماه: تصویر خورشید که غالبا به رنگ زرد در حال درخشیدن است، بیانگر امنیت، خوشحالی، گرما و قدرت و به نظر برخی پژوهشگران نماد پدر مطلوب است و ماه، اغلب نشان دهنده نیستی و مرگ است. آسمان به معنی الهام و پاکی و زمین به معنای ثبات و امنیت است.
حیوانات: وجود حیوان در نقاشی کودکان ممکن است به دلیل وفور حیوان در دور و بر کودک و یا به دلیل فرافکنی احساس گناه باشد.
رنگ و خطوط : نوع رنگ انتخابی کودکان بیانگر ویژگی شخصیتی آن‌هاست. کودک برای نشان دادن مهربانی یک شخص او را به رنگ سبز، رنگ آمیزی می‌کند و یا عصبانیت شخص دیگر را با رنگهای سیاه و سرخ نشان می‌دهد. بچه‌هایی که در زندگی با مشکلات بیشتری مواجه هستند معمولا در نقاشیهای خود بیشتر از 3 رنگ استفاده نمی‌کنند و اغلب اوقات یکی از این 3 رنگ بنفش است که گویای اضطراب آن‌هاست. در مقابل بچه‌هایی که آسودگی بیشتری دارند، معمولا بیشتر از 5 رنگ در نقاشی خود استفاده می‌کنند. خطوط بیانگر حالتهای روانی مختلف می‌باشد. به هم چسبیدن خطوط نمود پرخاشگری، خط کم رنگ نشان دهنده حساسیت، ملایمت و فقدان اعتماد به نفس و خطوط باز مبین راحتی و خوشحالی است. لازم به یادآوری است که قبل از قضاوت و تعبیری، بهتر است چندین نقاشی یک کودک را مورد بررسی قرار داده تا مشخص شود که آیا این پدیده مرتب تکرار می‌شود یا خیر؛ آن گاه به تجزیه و تحلیل پرداخت.
منابع:
- روان شناسی بازی، دکتر محمد علی احمدوند
-ارزشیابی شخصیت کودکان بر اساس آزمونهای ترسیمی، دکتر پریرخ دادستان
-ارزشیابی شخصیت، دکتر مرتضی ترخان
-نقاشیهای کودکان ومفاهیم آن، مترجم عبدالرضا صرافان
-مجله موفقیت.
ناشناس
